De tuin van René Ode  

In het Groningse Hogeland, in het plaatsje Den Andel, ligt verscholen achter huizen en bosschages de tuin van René Ode.  Toch is de tuin gemakkelijk te vinden daar de ingang vanaf de Hoofdstraat duidelijk is gemarkeerd. Ook wordt hij vermeld in de Open Tuinengids van Groningen: "Het Tuinpad Op".

Bij de entree valt het direct op: dit is geen gewone tuin. Het is een tuin waarop het vaak misplaatste woord 'uniek' van toepassing is.

Het is geen siertuin, geen milieutuin, geen wilde plantentuin. Het is van alles wat, met de nadruk op milieu- en wilde plantentuin. De tuin is altijd een bezoek waard. Vanaf april tot laat in de herfst staat hij in bloei, iets dat weinig voorkomt in wilde plantentuinen.

Het aantal soorten is ook verbazingwekkend hoog. Ik herinner me dat Hein Koningen me na afloop van een bezoek zei: "Het aantal soorten per vierkante meter en hoe ze bij elkaar staan, dat kan eigenlijk niet, Maar toch staan ze er.

"René krijgt jaarlijks veel bezoekers.

Menig bezoeker is onder de indruk van zo’n tuin en zou zoiets graag achter zijn huis aanleggen.

Omdat René geen tuinen aanlegt voor derden en het moeilijk blijkt om beginnende tuinierders uit te leggen hoe en waarom zijn tuin nu is zoals hij is wil ik proberen in 'twee artikelen (deel 2 verschijnt in het winternummer van Oase) zo goed mogelijk de ontwikkeling van deze tuin te beschrijven.

Het begin

In 1979 kocht René een stuk grond in Den Andel van 3 are. Het was een verwaarloosde oude moestuin met een geitenhok en een sloot dichtgegroeid met riet, Om een plekje voor zichzelf te hebben begon bij met het bouwen van een hutje. Hiertoe groef bij een enorme kuil, waarin hij zijn hutje plaatste. Al gauw kwam bij erachter dat het plaatsen van een hutje in een kuil in het Groningse land problemen met zich meebrengt.  Zodoende groef hij een ontwateringskanaal om de boel droog te houden. Het hutje staat er nog steeds maar wordt niet meer bewoond, het wordt nu ingericht als een 'grotto', er rest nog een klein hoekje waar een tafel en een stoel staan. Vanuit zijn hutje begon René met het avontuur dat tuinieren heet.

Creëren vanuit chaos.

René kan uitgaande van kale grond geen ontwerp maken. Daarom creëert hij eerst chaos, om van daaruit de details uit te gaan werken. Of zoals bij bet zelf graag beschrijft: als een schilder die eerst de lijnen uitzet en daarna de details uitwerkt. De eerste opzet van de tuin was een plaats te scheppen met veeI eetbare, geneeskrachtige en bedreigde wilde plantensoorten.  Dit laatste veranderde al snel in 'alle' wilde plantensoorten.

Al doende wilde René uitzoeken welke planten het op de Groningse klei zouden doen. Hij hoopte dat zijn tuin een inspiratiebron zou worden voor het natuurbeheer en voor andere tuinen.

Eerst experimenteren, dan lezen

De tuin werd in twee helften verdeeld.

Op de ene helft experimenteerde bij met eetbare planten, daarbij geïnspireerd door de Japanse filosoof Fukuoka, Dit hield grofweg in: het verbouwen van groenten en granen zonder de grond om te ploegen en onkruid te wieden. 

Er stond daar o.a. tarwe, luceme, Japanse kool en kraailook.

Het andere deel ging bij verschralen. René had al eerder getuinierd en daarbij veel ervaring opgedaan met zelfbedachte verschralingsmethoden. Hij is puur autodidact. Eerst zoekt hij het uit en dan leest hij wat anderen erover te vertellen hebben

(vooral van "Natuurtuinen en –parken" van Ger Londo heeft hij veel geleerd). Een deel van de tuin verschraalde bij met aangevoerd zand en de rest met grond die vrijkwam uit zijn woonkuil.  Deels verwerkte hij die grond ook tot heuvels. In deze heuvels verwerkte hij veel stenen en hout.

In de tijd dat bij hiermee bezig was legde hij iets verderop in bet dorp samen met Frans Zwitser een heemparkje aan. Hier werd meer naar de regels van bet heemtuinieren gewerkt, maar bleef de techniek van het verschralen René 's werkwijze.  

In deze tijd ontmoette hij Rob Leopold van Cruydt-hoeck die hem geestdriftig van adviezen, planten en zaden voorzag.

De periode met het heemparkje was erg belangrijk voor René daar hij hier vele nieuwe ervaringen opdeed die hij in zijn eigen tuin verder ontwikkelde.

 

Verschralingstechnieken.

In zijn tuin gaat René niet uitputtend de grond zitten wortelvrij maken van kweek, brandnetels of wat dan ook.

Nee, hij past zijn verschralingstechnieken toe. Kruipende boterbloem trekt bij weg aan gezien deze een voor andere planten groei remmende werking heeft.  De rest maait hij regelmatig af, indien nodig wei vier keer per jaar.

Bij het maaien betreedt hij zo min mogelijk de grond, onder zijn knieën heeft hij twee plankjes.

Hij maait namelijk op zijn knieën met een handzeisje.  Het maaisel harkt hij krachtig uit om zodoende de viltige laag, gevormd door grassen en mossen, tegelijkertijd zoveel mogelijk te doorbreken. ZO krijgen de in de grond aanwezige zadem eem lams te loe,em. De brandnetels was hij na een maairegiem van anderhalf jaar al kwijt, bij kweek duurde dit langer maar ook deze werd op den duur door andere soorten verdrongen. Er voor in de plaats kwamen hier o.a. beedooievaarsbek, dagkoekoeksboem, teunisbloem, kraailook, damastbloem, teunisbloem, vijfdelig kaasjeskruid, knikkend nagelkruid, valeriaan, donkere ooievaarsbek, knoopkruid, wilde peen en barbarakruid. Dit laatste is een pionier op de open grond en was daarom ook alweer snel vertrokken.

Maaien en afvoeren is ook een goede methode om voedingsstoffen uit de bodem af te voeren. Hiervoor maakt hij gebruik van hoogopgaande planten. Deze maait hij twee keer per jaar af. 

Al vrij snel zie je dan dat deze planten minder hoog worden en er zich andere planten tussen gaan vestigen o.a. nachtsilene, knolsteenbreek, pinksterboemen en de echte koekoeksbloem.

Omvorming

van de moestuin.

Het deel van de tuin waar de oude moestuin had gelegen en waar hij met zijn eetbare planten had geëxperimenteerd ging hij na zo'n vier jaar verschralen. 

Het stond ondertussen vol met Japanse klaver, smeerwortel, roomse kervel, kraailook, boerenwormkruid en dagkoekoeksbloern. In de loop van de tijd vestigden zich hier o.a. vijfdelig kaasjeskruid, heemst, dubbelkelk, hemeIsleutel, grote bevernel, echte guldenroede, moerasandoom, beemdooievaarsbek en beemdkroon. Dit deel van de tuin is altijd rijker gebleven dan de rest, ondanks het verschralen. Dit komt voornamelijk omdat de grond hier veel kleiiger is dan elders in de tuin.

Maaisel op brandnetels.

Het maaisel uit de tuin deponeerde René op beschaduwde plaatsen bovenop brandnetels en ander onkruid.

Dit verteerde tot pure zwarte humus.

Daar waar hij dit heeft gedaan gedraagt de tuin zich nog steeds voedselrijk.

Je vindt daar o.a. de volgende soorten: adderwortel, gewone kervel, heksenkruid, lieve-vrouwe-bedstro, daglelie, aronskelk, kruizemunt (niet weg te krijgen), bergknautia, schorseneer en heemst.

Dakbegroeiing             

 Ook op het dak van René 's hutje groeiden allerlei planten. Het dak was geconstrueerd uit hout en plastic en werd afgedekt met turven.

Er groeien voornamelijk sedum- en saxifragasoorten, havikskruiden, muurleeuwebek en bekertjesmos. 

In de turven overwinterden honderden hommels.

 

Hoe krijg je een gevarieerde tuin?

Naast het verschralen paste René ook nog andere methoden toe om tot een gevarieerde tuin te komen:                                                                                                                                                                                 

- Hij dekte de grond af met zwart landbouwplastic. De zijkanten moeten goed in de grond gestopt worden zodat de grond droog en donker blijft, Dan steek je er een paar gaten in en plant je daarin de planten naar je keuze. De ruimte om de plant heen dek je af met  rond uit de ondergrond die vrij is van onkruiden. Voor hij de grand afdekt strooit René vaak graan en linzen rond. Hier komen muizen op af die de hele grond loswoelen. Na een jaar haalt hij het weg en zaait hij akkeronkruiden in, bloei verzekerd.

(Het keren van de grond, d.w.z. rijke grond omlaag, arme grond naar de oppervlakte ( zie:  Londo)

 

• Hij maakt ondiepe bodems door over een golvende bodemoppervlakte een laag plastic te leggen en deze te bedekken met een laag aarde. Deze grond zal snel uitdrogen en biedt aan lage, droogminnende soorten een standplaats. Op sommige plaatsen maakt hij dan weer gaten in het plastic om daar soorten te planten die meer voedsel eisen, b.v. kattedoom of lavendel.
• Ondiepe bodems maakt hij ook door houten scheven naast en op elkaar te plaatsen. De open ruimten vult hij aan met de gewenste grondsoort. Wanneer je een noordhelling zo bedekt met hout zal het verteerde hout zich aan de voet ophopen. Dit werkt als een spons; op dergelijke vochtige plaatsen doen goudveil en pinksterbloem het goed.
• Houtschijven heeft hij ook gestapeld b.v. als erfafscheiding met open ruimte. De open ruimtes worden opgevuld met mos en maaisel. Op den duur zaaien zich hier allerlei soorten uit. Zoals sedums, thalictrum, veldbiezen. Ook paddestoelen doen het hier uitstekend.
• Het maaisel deponeert hij op beschduwde stukken met een ruige begroeiing. Na een jaar is de grond mooi zwart en rul, na wat bijharken is hij gereed om ingezaaid en beplant te worden. Het maaisel kun je ook laten liggen zodat het verteert. Dit inplanten met bosmuur (eetbare plant) Deze vormt een gesloten dek. Hiertussen plaats je dan hoogopgaande soorten als monnikskap, engelwortel, beemdooivaarsbek etc.

In 1986 kocht René het aanpalende weiland en vergrootte zo zijn tuinoppervlak Mel 17 are.

De door René bedachte en uitgeprobeerde methoden werden hier verder verfijnd.

(Maar daarover een volgende keer meer.)

Een artikel uit het tijdschrift Oase.

Over het tijdschrift

Het tijdschrift Oase verschijnt sinds 1991 viermaal per jaar, Steeds aan het begin van een nieuw seizoen. Oase biedt ruimte aan alle vrienden van natuurrijke tuinen, parken en plantsoenen om hun kennis en ervaringen met anderen te delen.

Ode for René Ode

in the Hof van Ootje in front of the old theater bus of uncle René in the small village of Den Andel. At a very special place in the Netherlands. René knew a lot of special people including my former teacher / colleague artist Willen de Ridder, who is perhaps more known as "The storyteller" But in the Hippie years he was together with the famous television man Wim T. Schippers (Think of Barend Servet, Van Oekel , the voice of Kermit the frog or Ernie) important Fluxus artists of the Netherlands.

The HI-WI drawing "René Ode" opens a very special story for me.

A return to my past and the search of everyone for real love.

 

While I regularly came across "the wilderness" in the documents from the past months, I thought about the following:

My trip to Den Andel on 2 March 2019 was also a trip through the wilderness, but then also literally and figuratively.

And at the same time very special.

 

I often explain to people that every HI-WI drawing can tell a very special story. This HI-WI drawing certainly does that too. It is about my uncle who once bought a small piece of pasture and started a very special garden there, which he had called Hof van Ootje.

René Ode's garden

In the Groningse Hogeland, in the town of Den Andel, the garden of René Ode is hidden behind houses and groves. However, the garden is easy to find as the entrance from the Hoofdstraat is clearly marked. He is also mentioned in the Open Garden Guide of Groningen: "The Garden Path Op".

 

At the entrance it is immediately noticeable: this is no ordinary garden. It is a garden to which the often inappropriate word 'unique' applies. It is no ornamental garden, no environmental garden, no wild botanical garden. It is everything, with an emphasis on environmental and wild botanical gardens. The garden is always worth a visit. It is in bloom from April to late fall, something that is rare in wild plant gardens. The number of species is also surprisingly high. I remember that Hein Koningen told me after a visit: "The number of species per square meter and how they stand together, that is actually impossible, but they are still there. "René receives many visitors every year. Many a visitor is impressed by such a garden and would like to install something like this behind his house. Because René does not lay gardens for third parties and it appears to be difficult for novice gardeners to explain how and why his garden is the way he is, I want to try in 'two articles (part 2 appears in Oase's winter issue) the development of describe this garden.

 

The beginning

 

In 1979, René bought a piece of land in Den Andel of 3 acres. It was a neglected old vegetable garden with a goat hutch and a ditch overgrown with reeds. To have a place for itself began with building a hut.

For this purpose he dug at a huge hole in which he placed his hut. It soon became apparent that placing a hut in a pit in the Groningen country entails problems. In this way he dug a drainage channel to keep things dry.

The hut is still there but is no longer inhabited, it is now arranged as a 'grotto', there is still a small corner with a table and a chair. From his cabin, René started the adventure called gardening.

Creating from chaos.

né cannot make a design based on bare ground. That is why he first creates chaos, to work out the details from there. Or as with bet likes to describe: as a painter who first plotted the lines and then worked out the details. The initial design of the garden was to create a place with livable, medicinal and endangered wild plant species. The latter soon changed to 'all' wild plant species.

In the process, René wanted to find out which plants would grow on the Groningen clay. He hoped that his garden would become a source of inspiration for nature management and for other gardens.

Experiment first, then read

The garden was divided into two halves.

Half of them experimented with edible plants, inspired by the Japanese philosopher Fukuoka. This involved roughly: growing vegetables and grains without plowing the soil and weeding.

There was wheat, luceme, Japanese cabbage and crow look, among other things.

The other part went with shrinking. René had gardened before and gained a lot of experience with self-invented impaling methods. He is purely self-taught. First he finds out and then he reads what others have to say about it

(He learned a lot from Ger Londo "Nature Gardens and Parks"). Part of the garden was poor with supplied sand and the rest with soil that was released from its home pit. He also partly processed that soil into hills. He processed a lot of stones and wood in these hills.

During the time he was working on this, he built a small heem park a little further in the village with Frans zwitzer. More work was done here on the rules of home gardening, but the technique of impoverishing René 's working method remained.

During this time he met Rob Leopold from Cruydt-hoeck who enthusiastically provided him with advice, plants and seeds.

The period with the heempark was very important for René as he had many new experiences here that he further developed in his own garden.

 

 

Shrink techniques

In his garden, René does not sit exhaustively on the ground to make carrots, nettles or whatever.

No, he applies his shrink techniques. Creeping buttercup attracts because it has a growth-inhibiting effect on other plants. He mows the rest regularly, if necessary four times a year.

While mowing, he gets as little as possible into the ground, he has two planks under his knees.

He mows on his knees with a hand shovel. He forces the grass remnants with force to at the same time break through the greasy layer formed by grasses and mosses. Thus the zazem that exists in the ground will take the lamb away, em. He had already lost the nettles after a mowing time of eighteen months, this took longer for breeding but this was eventually displaced by other species. They were replaced by, among other things, the yolk stew, day cuckoo, evening primrose, crow-look, damask flour, evening primrose, five-part mallow, nodding verbena, valerian, dark stork, knotweed, wild carrot and barbarian herb. The latter is a pioneer in the open field and therefore quickly left again.

Mowing and removal is also a good method for removing nutrients from the soil.

For this he uses high rising plants. He mows this twice a year.

You will soon see that these plants are becoming shorter and that other plants will be established, such as night silene, tuber limb, Pentecost and the real cuckoo flower.

Transformation

of the vegetable garden.

After about four years, the part of the garden where the old vegetable garden had been located and where he had experimented with his edible plants began to shrink.

In the meantime, it was full of Japanese clover, comfrey, creamy chervil, crow cook, tansy and day cuckoo flower. In the course of time, five-part cheese herb, marshmallow, double milk, heme key, large beaver's fast, genuine goldenrod, marsh sands, marshmallows and marshmallow settled here. This part of the garden has always remained richer than the rest, despite the shrinking. This is mainly because the soil here is much smaller than elsewhere in the garden.

Cuttings on nettles.

René deposited the cuttings from the garden in shaded areas on top of nettles and other weeds.

This digested to pure black humus.

Where he has done this, the garden still behaves rich in nutrients.

There you will find the following species, among others: viper root, common chervil, witch's herb, lady-bed straw, day lily, arum, currant mint (not to be deleted), mountain knautia, salsify and marshmallow.

Roof vegetation                                                                                                            All sorts of plants also grew on the roof of René 's cabin. The roof was constructed from wood and plastic and was covered with peat.

There are mainly sedum and saxifraga species, hawk herbs, wall snapdragon and cup moss.

Hundreds of bumblebees hibernated in the turves.

 

How do you get a varied garden?

In addition to shrinking, René also applied other methods to achieve a varied garden:

 

- He covered the ground with black agricultural plastic. The sides must be properly inserted into the soil so that the soil remains dry and dark. Then you insert a few holes in it and plant the plants of your choice therein. Cover the space around the plant with weeds free from the substrate. Before he covers the grand, René often scatters grain and lentils. This is where mice come in that devour the entire ground. After a year he removes it and sows field weeds, assured flowering.

(Turning the ground, i.e. rich soil down, poor soil to the surface (see: Londo)

 

 

• He makes shallow soils by laying a layer of plastic over a wavy bottom surface and covering it with a layer of soil. This soil will dry out quickly and offers a place for low, dry loving species. In some places, he then makes holes in the plastic again to plant species that require more food, e.g. cat doom or lavender.
• He also makes shallow bottoms by placing wooden shanks next to and on top of each other. He supplements the open spaces with the desired soil type. When you cover a northern slope with wood like this, the digested wood will accumulate at the base. This works like a sponge; Goldveil and Pentecostal flower do well in such damp places.
• He has also stacked wood discs e.g. as a property boundary with open space. The open spaces are filled with moss and cuttings. In the long run, all sorts of seeds will spread here. Such as sedums, thalictrum, field piping. Mushrooms also do very well here.
• He deposits the clippings on shaded areas with rough vegetation. After a year, the soil is beautifully black and loose, and after some raking it is ready to be sown and planted. You can also leave the cuttings to digest. Plant this with forest wall (edible plant). This forms a closed deck. In between you place high-altitude species such as the canopy, angelica root, beak-yaw pelvis, etc.

 

In 1986, René bought the adjacent meadow and thus enlarged his garden area Mel 17 are.

The methods devised and tried out by René were further refined here.

(But more about that next time.)

An article from the magazine Oase.

 

About the magazine

The Oase magazine has been published four times a year since 1991, always at the start of a new season. Oase offers space to all friends of natural gardens, parks and gardens to share their knowledge and experiences with others.

Opstand in Den Andel

https://www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/opstand-in-den-andel

De eerste hippies in Den Andel. - Foto: Frits van Goens (De Telegraaf) TIJDENS In de jaren zeventig zochten mensen vanuit de drukke stad de rust van het platteland. De meesten pasten zich aan bij de plek waar zij neerstreken. Jeroen de Koning kocht een huisje aan de Oude Dijk, maar hij wilde hier in en van de natuur leven. Zijn vriend René Odé woonde eerst bij hem in huis, maar groef, tot ongenoegen van het hele dorp, naast de school een gat in de grond, bouwde er een hut bovenop en ging erin wonen. En er kwamen er meer. Ze zaaiden onkruiden om van te leven. “Distels en brandnetels, alles lieten ze maar groeien! En alles waaide over naar anderman z’n tuin, het was een chaos!” Praten hielp niet, de hippies wilden zich niet aanpassen en wilden leven zoals ze zelf wilden. Behulpzame dorpelingen staken de handen uit de mouwen om ze te helpen de tuintjes op te ruimen maar dat mocht niet

Stichting DE OASE

over: "Het Hof van Ootje" in 1996

www.stichtingoase.nl/doc/pdf/1996_herfst_de-tuin-van-rene-ode.pdf 

HERE JUST A LITTLE LOOK BACK OF A VERY LONG TIME AGO AND I WENT BACK TO MY GRANDPARENTS ON MY MOTHER'S SIDE. ON THIS PHOTO MY GRANDPA WITH THE 2 YOUNGEST CHILDREN. ON HIS RIGHT SIDE RENE AND ON HIS LEFT SIDE YVONNE

Ode voor René Ode in het Hof van Ootje voor de oude bus van René in het kleine dorpje Den Andel.

 

Op een zeer bijzondere plaats in Nederland. René kende veel bijzondere mensen waaronder mijn voormalig docent/ collega kunstenaar Willen de Ridder, die misschien meer bekend staat als "De verhalenverteller” Maar in de Hippie jaren was hij samen met de bekende televisieman Wim T. Schippers (Denk aan Barend Servet, Van Oekel, de Nederlandse stem van Kermit de kikker of Ernie) belangrijke Fluxuskunstenaars van Nederland.
De HI-WI drawing "René Ode" maakt voor mij een zeer bijzonder verhaal open. Een terugkeer naar mijn verleden en de zoektocht van eigenlijk iedereen naar werkelijke liefde.

Ode for René Ode in the Hof van Ootje for the old bus of Uncle René in the small village of Den Andel.

 

At a very special place in the Netherlands. René knew a lot of special people including my former teacher / colleague artist Willen de Ridder, who is perhaps more known as "The storyteller" But in the Hippie years he was together with the famous television man Wim T. Schippers (Think of Barend Servet, Van Oekel , the Dutch voice of Kermit the frog or Ernie) important Fluxus artists of the Netherlands.

The HI-WI drawing "René Ode" opens a very special story for me. A return to my past and the search of everyone for real love.

DE 4 INZICHTEN

 

Het eerste inzicht:

WEES ONBERISPELIJK IN JE WOORDEN

bedenk eens hoe vaak je hebt geroddeld over degene van wie je oneens was....

 

Het tweede inzicht:

VAT NIETS PERSOONLIJK OP

als je er een gewoonte van maakt je niets persoonlijk aantrekken  dan hoef je geen....

 

Het derde inzicht:

GA NIET UIT VAN VERONDERSTELLINGEN

Bijna alle drama en verdriet in je leven is veroorzaakt door uit te gaan van veronderstellingen en het persoonlijk opvatten van woorden en daden.

Omdat we iets niet begrijpen bedenken we iets. Iets wat het zou kunnen betekenen, en als de waarheid dan aan het licht komt, lijkt onze veronderstelling nergens op te slaan.

Daarom is het altijd beter om vragen te stellen dan om uit te gaan van veronderstellingen.

 

Het vierde inzicht:

DOE ALTIJD JE BEST

De eerste drie inzichten zullen alleen dan werken wanneer je altijd je best doet. Verwacht.....

THE 4 INSIGHTS

 

The first insight:

BE IMPECCABLE IN YOUR WORDS

consider how often you have gossiped about the person you disagreed with ....

 

The second insight:

DO NOT INCLUDE PERSONALLY

if you make it a habit you don't attract anything personally then you don't have to ....

 

The third insight:

DO NOT START OUT OF ASSUMPTIONS

Almost all of the drama and sorrow in your life is caused by assumptions and the personal interpretation of words and actions.

Because we don't understand something, we come up with something. Something it could mean, and when the truth comes to light, our assumption seems to make no sense.

That is why it is always better to ask questions than to start from assumptions.

 

The fourth insight:

ALWAYS DO YOUR BEST

The first three insights will only work if you always do your best. Expected .....